Trong tiềm thức của người Việt Nam, hoa sen có thể được coi là một loài hoa thể hiện cho sự cao quý, thanh lịch, ý chí vươn lên và luôn quyết tâm giữ vững những phẩm chất cao đẹp của mình. Chính vì vậy nên hoa sen trở thành một hình tượng phổ biến và quen thuộc trong nền nghệ thuật trang trí Việt Nam.
Sau cuộc khai quật quy mô lớn năm 2002, các nhà khảo cổ học phát hiện được hàng triệu hiện vật, cổ vật có giá trị tham khảo rất lớn. Theo các nhà khoa học, hoa sen xuất hiện trong mỹ thuật từ thời Đinh - Tiền Lê. Đến mỹ thuật thời Lý, đây là thời kỳ Phật giáo phát triển mạnh, được coi như quốc giáo, nhờ thế mà sen được sử dụng rất nhiều trong việc trang trí các công trình và đồ dùng thời đó.
Hãy cùng Kinh Đô Kỳ Hoạ khám phá Hoàng thành Thăng Long để xem những cổ vật, hiện vật thời Lý - Trần nào có xuất hiện hình ảnh hoa sen nhé!
Nguồn tài liệu tham khảo:
1. Website “Hoàng thành Thăng Long”.
2. Website: “Bảo tàng Lịch sử Quốc gia”
3. Sách “Hoàng thành Thăng Long”, PGS. TS. Tống Trung Tín chủ biên, NXB Văn hoá - Thông tin Hà Nội.
4. Sách “Kinh đô Thăng Long - Những khám phá khảo cổ học”, PGS. TS. Tống Trung Tín chủ biên,
NXB Hà Nội.
Hoa sen là loài hoa được nhiều nước trên thế giới tôn thờ từ rất sớm. Trong giới Phật giáo, Phật được ví như hoa sen, ở giữa thế giới trần tục mà vẫn giữ tròn đạo tính. Hễ nơi nào có cây sen mọc thì làm cho nước đục nơi đó lắng lại thành trong. Nó cũng giống như người tu hành, không những giữ tròn đạo tính mà còn cảm hóa được chúng sinh.
Mùa thu năm 1010, sau khi lên ngôi, vua Lý Thái Tổ đã đưa ra một quyết định vô cùng quan trọng là dời đô từ kinh đô Hoa Lư về thành Đại La và đổi tên là thành Thăng Long. Đây là thời kỳ mà Phật giáo phát triển mạnh, được coi là quốc giáo, nên hình tượng hoa sen được ứng dụng rất nhiều.
Trong nghệ thuật trang trí, hoa văn hoa sen cũng được ứng dụng nhiều trong các đồ án. Từ những tảng đá kê chân cột cho đến diềm cửa tháp, diềm bệ tượng và các đồ gốm sứ… Tất cả các đồ án trang trí cũng như nghệ thuật tạo hình này trong di sản nghệ thuật Phật giáo thời Lý Trần đều được tìm thấy trên rất nhiều di vật tìm thấy tại khu di chỉ khảo cổ học Hoàng thành Thăng Long.
